«Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο ρους της ιστορίας, αν ένα χρόνο πριν οι κάτοικοι της Δύσης είχαν δείξει το ίδιο θάρρος με τους Κρητικούς κατά την εισβολή των Γερμανών στα χωριά τους».
Άλαν Κλαρκ (Βρετανός ιστορικός)
Αυτές τις γλυκές μέρες και νύχτες του Αυγούστου, δεκάδες εκδηλώσεις μνήμης και διεκδίκησης λαμβάνουν χώρα σε πολλούς μαρτυρικούς τόπους της Κρήτης. Οι πλατείες και οι χώροι θυσίας γεμίζουν, η μνήμη βγαίνει από το μουσείο και συναντά τη διεκδίκηση, η νέα γενιά παίρνει τη σκυτάλη του αγώνα.
Του Αριστομένη Ι. Συγγελάκη
Η Κρήτη, που αντιστάθηκε γενναία στους Ρωμαίους, τους Ενετούς, τους Τούρκους και σε πολλούς ακόμη επίδοξους κατακτητές, μάτωσε, ηττήθηκε αλλά δεν υποτάχθηκε στον Άξονα. Πρωτοστάτησε με παλλαϊκό ξεσηκωμό στην απόκρουση του φασισμού, είχε το ηρωικό «προνόμιο» τα χωριά της να γίνουν τα πρώτα που ολοκαυτώθηκαν, δημιούργησε τις πρώτες μεγάλες Αντιστασιακές Οργανώσεις. Σήμερα πρωτοστατεί στη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, ψηφίζει συντριπτικά ΟΧΙ στη διαιώνιση της λιτότητας και ορθώνει τείχος απέναντι στη λεηλασία της χώρας από Γερμανούς και λοιπούς άρπαγες.
Η Μάχη της Κρήτης ορόσημο στη διαχρονική πάλη του ανθρώπου ενάντια στο φασισμό
«Χωρίς νεκρούς η λευτεριά, ζάλο μπροστά δεν κάνει
γιατί η παντέρμη βρίσκεται στου τουφεκιού την κάννη!».
Η Μάχη της Κρήτης αποτελεί το πρώτο παράδειγμα στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνδημου συναγερμού, παλλαϊκού ξεσηκωμού απέναντι σε ένα κράτος-εισβολέα. Ο ηρωικός λαός της Κρήτης, αψηφώντας το δέος και το φόβο που προκαλούσαν παντού οι τρομεροί αλεξιπτωτιστές, τους υποδέχθηκε όπως τους άξιζε. Με τα όπλα των προγόνων του, με αξίνες και μαχαίρια ή ακόμη και με γυμνά χέρια, αμύνθηκε με αυτοθυσία του πατρίου εδάφους. Οι ανυπότακτοι Κρητικοί, έχοντας επίγνωση της σπουδαίας αντιστασιακής και επαναστατικής παράδοσης του Χάνδακα, των Σφακίων, του Αρκαδίου, του Θερίσου, δεν υπάκουσαν στις εντολές της ελληνικής και βρετανικής στρατιωτικής διοίκησης να μην εμπλακούν σε συρράξεις, δε λογάριασαν την παντελή έλλειψη θωράκισης της Μεγαλονήσου, δεν απογοητεύτηκαν από την απουσία της 5ης Μεραρχίας Κρητών, ούτε από τη θηριώδη γερμανική υπεροπλία. Αψηφώντας κάθε κίνδυνο, μέσα σε χρόνο-ρεκόρ συγκρότησαν περισσότερες από 600 μικρές και μεγάλες ομάδες, που πολέμησαν με απαράμιλλο ηρωισμό τον εισβολέα, επιφυλάσσοντας στον Χίτλερ μία δυσάρεστη έκπληξη και τις βαρύτερες απώλειες από την έναρξη του πολέμου - τόσο μεγάλες που τον υποχρέωσαν να μη χρησιμοποιήσει ξανά το επίλεκτο σώμα των αλεξιπτωτιστών σε ευρείας κλίμακας επιχειρήσεις. Πέραν κάθε αμφιβολίας, η Μάχη της Κρήτης αποτελεί σταθμό στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και παράδειγμα υψηλού συμβολισμού της ανυποχώρητης μάχης του ανθρώπου ενάντια στο ναζισμό και τον ολοκληρωτισμό, ενάντια στη βαρβαρότητα.
Η γενναιοψυχία των Κρητικών δεν απέτρεψε τις γερμανικές θηριωδίες
Όταν η Μάχη τέλειωσε, οι ηττημένοι Κρήτες έδειξαν ξανά τη σπάνια λεβεντιά τους, τιμώντας τους νεκρούς της Βέρμαχτ, πλένοντας και κηδεύοντας τα σώματά τους αλλά και περιθάλποντας τους τραυματίες. Όμως, παρά την ηθικά ανώτερη αυτή στάση του, που τίμησε τη μακραίωνη παράδοση φιλοξενίας και ανθρωπιάς που διαθέτει, ο κρητικός λαός πλήρωσε σκληρά το «θράσος» και την «αυθάδειά» του να αντισταθεί στον αήττητο έως τότε Άξονα: για πρώτη φορά στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο εφαρμόστηκε στην Κρήτη, από το Μάιο έως τον Αύγουστο του 1941, το αποτρόπαιο ναζιστικό δόγμα της συλλογικής ευθύνης και διαπράχθηκαν οι πρώτες σφαγές αμάχων: Αστέρι, Άδελε, Παγκαλοχώρι και Λούτρα Ρεθύμνου, Αλικιανός, Σκινές, Αγιά, Κυρτομάδο, Πατελάρι, Κοντομαρί, Φλώρια, Πρασές και Κάνδανος Χανίων και πολλά ακόμη φοβερά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Συνολικά, υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 2.000 Κρητικοί πολίτες δολοφονούνται εν ψυχρώ πριν ακόμη το τέλος της Μάχης της Κρήτης και έως τον Αύγουστο του 1941 τα χωριά τους καταστρέφονται και οι περιουσίες τους λεηλατούνται. Και στη συνέχεια: εκτελέσεις των 62 μαρτύρων στο Ηράκλειο, Τυμπάκι, Βορίζα, Βιάννος και Ιεράπετρα, Σαχτούρια, Λοχριά, Μαγαρικάρι και Καμάρες, Σάρχος, Σοκαράς, Ανώγεια, Δαμάστα και Μάραθος, Ολοκαύτωμα των χωριών του Κέδρους, πογκρόμ εκκαθαρίσεων σε όλη την Κρήτη τον Αύγουστο του 1944. Ο κατάλογος των μαρτύρων δεν έχει τέλος. Η Κρήτη πλήρωσε το βαρύτερο φόρο αίματος αναλογικά με τον πληθυσμό της και υπέστη τις μεγαλύτερες καταστροφές.
Η απόπειρα νομιμοποίησης των ναζιστικών εγκλημάτων
Για να «νομιμοποιηθούν» τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας των γερμανικών στρατευμάτων, που ως στόχο είχαν να εκδικηθούν και να τρομοκρατήσουν τον Κρητικό λαό, κατασκευάζεται μια εξ ολοκλήρου ψεύτικη εικόνα «αγριοτήτων» στις οποίες, δήθεν, επιδόθηκαν οι Κρητικοί. Τα τερατώδη ψεύδη της γερμανικής προπαγάνδας χλεύασε ακόμη κι ο τότε Συνταγματάρχης και μετέπειτα Στρατηγός και διοικητής του «Φρουρίου Κρήτη» Bruno Braüer. Το πόρισμα άλλωστε των ίδιων των οργάνων του Γ' Ράιχ ομολογεί ότι ήταν ελάχιστες οι περιπτώσεις ακρωτηριασμών Γερμανών στρατιωτικών (κι αυτές δεν οφείλονταν στους αμυνόμενους Κρήτες).
Εξάλλου, όπως αποδεικνύεται από τις εφημερίδες της εποχής, οι Γερμανοί προέβησαν σε μαζικές εκτελέσεις, κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης (στις 23-24 Μαΐου 1941 στα Μισσύρια Ρεθύμνου και στον Κακόπετρο Χανίων), πριν ακόμη επινοήσουν και εκφράσουν δημοσίως το κατασκευασμένο «επιχείρημα» περί δήθεν ακροτήτων των αμυνόμενων Ελλήνων και Βρετανών εις βάρος των Γερμανών στρατιωτικών. Αργότερα στη Βιάννο, το Κομμένο, τα Καλάβρυτα, το Δίστομο και σε πλείστες άλλες περιπτώσεις, οι χιτλερικοί, με προκατασκευασμένες και ψευδέστατες εκθέσεις, επιχειρούν, ματαίως, να απαλλαγούν από τις ευθύνες τους και να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα...
Η δημοκρατική Γερμανία αντιγράφει τις μεθόδους του Γ' Ράιχ!
Δυστυχώς όμως, προς μεγάλη απογοήτευσή μας, η προσπάθεια νομιμοποίησης των ναζιστικών εγκλημάτων και απαλλαγής των θυτών από τις συνέπειές τους συνεχίζεται και μετά την πτώση του Γ' Ράιχ. Είναι ενδεικτική η επίσημη απάντηση του γερμανικού κράτους στον ηρωικό Αργύρη Σφουντούρη, που έμεινε πεντάρφανος στο Ολοκαύτωμα του Διστόμου και αφιέρωσε τη ζωή του στον αγώνα για δικαιοσύνη.
Το 1995, πενήντα χρόνια μετά την πτώση του εγκληματικού καθεστώτος του Γ' Ράιχ, το γερμανικό, δημοκρατικό κράτος, απάντησε γραπτώς στον Αργύρη Σφουντούρη τα εξής: «Κατά την άποψη της κυβέρνησης της Ο.Δ.Γ., αντίποινα όπως κατά του χωριού "Δίστομο" δεν προσδιορίζονται ως ναζιστική δραστηριότητα, τα θύματα της οποίας ζημιώθηκαν για τη ράτσα τους, τη θρησκεία τους ή την εκδηλωμένη αντίθεσή τους στο καθεστώς, αλλά προσδιορίζονται ως γεγονότα στο πλαίσιο των πολεμικών δραστηριοτήτων διότι ήταν αντίποινα σε επιθέσεις ανταρτών» και συνεπώς οι οικογένειες των θυμάτων δε δικαιούνται αποζημιώσεων!
Πρόσφατα εξάλλου είχαμε μια νέα ωμή απόπειρα παραχάραξης της Ιστορίας μέσα από το βιβλίο του Καθηγητή Χάιντς Ρίχτερ με τον, αποκαλυπτικό, τίτλο (στα Γερμανικά): «Επιχείρηση Ερμής: η κατάκτηση της νήσου Κρήτης το Μάιο του 1941», που αποκαλύφθηκε από το φιάσκο της βράβευσής του από το Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Ο Γολγοθάς των επιζώντων... και η Ύβρις του θύτη
Η κτηνωδία ήταν πρωτόγνωρη, το πένθος βαρύτατο, ο πόνος ανείπωτος! Όμως, πέρα από τις φοβερές ανθρώπινες απώλειες, αναρωτηθήκαμε ποτέ τι τράβηξαν οι επιζώντες;
Σκεφτήκαμε τον τιτάνιο αγώνα που έδωσαν οι χήρες και τα ορφανά για να επιβιώσουν και να προκόψουν, χωρίς υποστήριξη από το βυθισμένο στον Εμφύλιο και το Διχασμό ελληνικό κράτος και με προκλητικά απούσα την υπεύθυνη για το δράμα τους Γερμανία; Αναλογιστήκαμε ποτέ πόσα παιδιά με ικανότητες δεν κατόρθωσαν να σπουδάσουν, πόσα μυαλά χάθηκαν, λόγω της φτώχιας και της ανέχειας; Έχουμε σκεφτεί άραγε πού θα βρισκόταν σήμερα η Ελλάδα αν δεν υπήρχαν η Κατοχή και ο Εμφύλιος; Ή πού θα βρισκόταν η πανίσχυρη σήμερα Γερμανία αν δεν έσπευδε με περισσή γενναιοδωρία η καθημαγμένη Ελλάδα να συνυπογράψει τη συνθήκη του Λονδίνου το 1953, κουρεύοντας το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού χρέους της Γερμανίας, συνδέοντας την αποπληρωμή του υπόλοιπου με ρήτρα ανάπτυξης και δίνοντάς της το περιθώριο να καταβάλει τις αποζημιώσεις και επανορθώσεις μετά την επανένωση της Γερμανίας και τη σύναψη Συνθήκης Ειρήνης; Όμως, αντί η κραταιή Γερμανία να σπεύσει, έστω από το 1990 που επανενώθηκε, να εκπληρώσει το χρέος της απέναντι στην Ελλάδα, συνεχίζει να καταπατά τις Διεθνείς Συνθήκες. Και πολύ περισσότερο αποτελούν ύβρη κι εκθέτουν τη Γερμανία, η οποία εμφανίζεται ως ηγέτιδα δύναμη της Ευρώπης κι οφείλει να είναι δίκαιη, μεθοδεύσεις τύπου «Γερμανικό Ταμείο για το Μέλλον» και «Γερμανοελληνικό Ίδρυμα Νεολαίας», με τις οποίες το βαθύ γερμανικό κράτος, αντί πινακίου φακής, επιχειρεί, εξαγοράζοντας συνειδήσεις, να ξαναγράψει την Ιστορία και να ενταφιάσει το ζήτημα των γερμανικών οφειλών.
Σε πείσμα των καιρών και παρά τις γερμανικές μεθοδεύσεις, το ζήτημα των γερμανικών οφειλών παραμένει ανοικτό και οι ελληνικές αξιώσεις είναι δίκαιες, ισχυρά θεμελιωμένες και απαράγραπτες. Απαιτείται όμως ισχυρή πολιτική βούληση για τη δίκαιη επίλυσή του. Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας προς τους πολυάριθμους Γερμανούς δημοκράτες και το πλήθος των συλλογικοτήτων, που στηρίζουν ενεργά τον αγώνα μας μέσα στη Γερμανία. Χαιρετίζουμε τις ρητές δεσμεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών και επαγρυπνούμε για την τήρησή τους. Δεν περνά όμως απαρατήρητο ότι 6 μήνες μετά την ανάληψη της Κυβέρνησης από το ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και τους ΑΝ.ΕΛ., δύο κόμματα που έχουν εκφράσει με σαφήνεια και θάρρος την αποφασιστικότητά τους για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, δεν έχει ακόμη επιδοθεί ρηματική διακοίνωση στη γερμανική κυβέρνηση για το σύνολο των οφειλών της (η τελευταία επιδόθηκε από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου 20 χρόνια πριν, στις 14/11/1995!).
Στηρίζουμε ηθικά, πολιτικά και τεχνοκρατικά το έργο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Διεκδίκησης και αναμένουμε το πόρισμά της. Ελπίζουμε ότι με την υποστήριξη του συνόλου της πολιτικής τάξης και του ελληνικού λαού ο αγώνας μας θα φτάσει σύντομα στο γερμανικό κοινοβούλιο και σε όλα τα κοινοβούλια των ευρωπαϊκών χωρών, διαφωτίζοντας και συνεγείροντας τη διεθνή κοινή γνώμη.
Όμως, ας είμαστε ειλικρινείς: αν και δεν είναι ίδιο το δείγμα γραφής για όλους, εντούτοις στο ζήτημα αυτό θα κριθούν με αυστηρότητα άπαντες: κατά πόσο δηλαδή έχουν το σθένος να διεκδικήσουν το μείζον αυτό χρέος της Γερμανίας προς την Ελλάδα, δείχνοντας ότι «υπάρχει ελπίς» και βούληση για μια πορεία αξιοπρέπειας και ανεξαρτησίας, πέραν του καταναγκασμού των καταστροφικών Μνημονίων. Ή αν, αντίθετα, κάποιοι επιλέγουν να υποταχθούν, αμαχητί μάλιστα, στις βάναυσες και προσβλητικές για την Ιστορία του λαού μας απαιτήσεις της Γερμανίας, φοβούμενοι την οργή της ή προσδοκώντας οφέλη από την πρόσδεσή τους στο γερμανικό άρμα, καθιστώντας έτσι εξ ολοκλήρου τη χώρα μας «αποικία» και ενδοχώρα του γερμανικού ιμπεριαλισμού.
Ο αγώνας μας, αγώνας εθνικός, ευρωπαϊκός, οικουμενικός, ο αγώνας του Μανώλη Γλέζου, του Ευάγγελου Μαχαίρα, του αείμνηστου Γιάννη Σταμούλη, του συνόλου των πανελλήνιων αντιστασιακών οργανώσεων, της νέας γενιάς, ένας αγώνας που άντεξε στο διάβα του χρόνου, που δεν υπέκυψε στις σειρήνες της λήθης, ένας αγώνας που έχει αγκαλιαστεί από τον ελληνικό λαό και μεγάλο, πλέον, μέρος της γερμανικής κοινωνίας, δεν μπορεί παρά να δικαιωθεί!
* Ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών.
